چرا این 5 کشور انتخاب اول ایرانیان برای مهاجرت هستند؟

ما در این مقاله قصد داریم به مروری بر پنج کشور صدر جدول مورد اقبال ایرانیان برای مهاجرت بر اساس بررسی مهم‎ترین ویژگی‎‌های منتخب کشور مقصد بپردازیم. 

جدول 1 

در  جدول (1)، شاهد پراکندگی جمعیت ایرانی اغلب رو به رشد در 14 کشور مختلف بر اساس تنوع جغرافیایی فوق‎‌الذکر هستیم که به بررسی معیارهای موثر در انتخاب مقصد زندگی برای مهاجرین مانند موارد زیر می‌پردازیم:

• وضعیت اقتصادی-رفاهی
• تعدد و سطح مراکز آموزشی نسبت به شاخص های جهانی
• ارزش پول
• امکانات متناسب شغلی-مالی

1- آمریکا:

نمودار 2

ایرانیان آمریکا معمولا دارای تحصیلات خوب و اغلب در میان بالاترین سطح تحصیلات قرار می‌گیرند. حدود 60% ایرانیان آمریکا حداقل دارای مدرک لیسانس‎‌اند و در میان گروه مهاجرین به آمریکا آمار بالای نرخ خوداشتغالی را دارا هستند. خیلی از ایرانیان شرکت خودشان را بنیان گذاشته‌اند مثل اسحاق لاریان، بنیان‎گذار MGA entertainment، تولیدکننده اسباب‎‌بازی و بازی‌‎های کودکانه. پیر امیدیار، بنیان‎گزار eBay و...

میانگین درآمد خانوار ایرانی در آمریکا به‎‌طور میانگین به  87,288 دلار در سال می‎رسد. بر اساس آمار دولت ایران در سال 2013، تعداد 55,686 نفر از دانشجویان ایرانی خارج از کشور تحصیل می‌کردند که از این تعداد 7,341  نفرشان به آمریکا اختصاص داشته است. 

اقتصاد آمریکا:

ایالات متحده آمریکا بزرگترین اقتصاد جهان را دارد به طوری‎‌که تولید ناخالص داخلی  آن حدود 21.5 تریلیون دلار است، در حالی‎که این رقم برای تمامی کشورهای صاحب ارز یورو در اتحادیه اروپا، در مجموع برابر 17.5 تریلیون دلار (در سال 2019) می‎‌‌رسد.

دستمزد ساعتی در آمریکا

در نمودار (3) میزان دستمزد ساعتی را طی یک دهه در آمریکا می‎‌توانیم ببینیم:

نمودار 3 (به‌ازای دستمزد در ساعت بر حسب دلار آمریکا)

نمودار (4) نوسان فرصت‎‌های شغلی طی یک دهه را به‌‎خوبی نمایش می‎‌دهد: 

نمودار 4 (به‌ازای هر واحد هزار نفری)

در نمودار (5)  شاهد نرخ بیکاری آمریکا بر حسب درصد در 5 سال هستیم، شایان توجه است که این نرخ به کاهش نیم‌‎درصدی تا 5.4 درصد در جولای 2021 می‎‌رسد، که کم‎ترین سطح از مارچ 2020 است. تعداد افراد بیکار 782,000 نفر کاهش می‌‎یابد و به 8.7 میلیون نفر می‎ رسد. علی‎‌رغم رکود اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا از پایان فوریه تا آپریل 2020، شاهد بهبود نسبی اوضاع هستیم: 

نمودار 5  (بر حسب درصد )

در نمودار (6)، تعداد افراد شاغل برحسب هزار نفر را طی پنج سال گذشته نشان می‎‌دهد، به طوری‎که شاهد افزایش این تعداد از 151602 در جوئن 2021 به 152645 در جولای همین سال هستیم: 

نمودار 6 ( برحسب هزار نفر)

معیار ارزیابی دانشگاه‌ها

در این قسمت، قصد داریم ببینیم که دانشگاه ‌ها بر اساس چه پارامترهایی، ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شوند. ازجمله معیارهای رنکینگ دانشگاه‌ها می‌توانیم به سابقه آکادمیک، سطح علمی و کیفی اساتید، بورس‌های داده شده، تعداد دانشجویان، تجهیزات آزمایشی و پژوهشی و سایر موارد اشاره کنیم. لازم به ذکر است که، معیارهای آکادمیک در مقایسه با معیارهایی همچون چگونگی پذیرش و ورود دانشجویان به دانشگاه، در رتبه‌بندی چندان مؤثر نیستند.

ملاک‌های ارزیابی ممکن است در موسسات بین‌المللی ارائه‌دهنده رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، کمی تفاوت داشته باشد. در بین موسسات بین‌المللی ارائه‌دهنده رنکینگ دانشگاه‌ها، سه موسسه: کیو اس (QS)، شانگهای  (Shanghai) و تایمز (Times) مشهورتر هستند. شاخص‌های این سه مرکز عبارت‎ند از: 

•  کیو اس (QS)

در نظام کیو اس، رتبه‌بندی دانشگاه ‌ها بر اساس ۶ شاخصه منحصربه‌فرد انجام می‌شود. این شاخصه‌ها عبارت‌اند از: شهرت علمی، بررسی تعداد دانشجو نسبت به اعضا هیئت‌علمی، سطح مقاله‌های ارجاع شده به دانشگاه، معروفیت اعضا هیئت‌علمی و میزان ورودی اساتید و دانشجویان خارجی.

•  شانگهای

شاخصه‌های اصلی این مرکز به ترتیب عبارتند از: اولویت میزان مقالات و تحقیقات ارجاع شده، جایزه نوبل، دریافت مدال در زمینه‌های مختلف توسط دانشجویان و اساتید است. هریک از پارامترها ۲۰ درصد اما معیار کاربردی بودن عملکرد ۱۰ درصد مؤثر است.

•  تایمز

مرکزآموزش عالی تایمر، دقیق‌ترین رتبه‌بندی و ارزیابی را دارد. ۳  پارامتر مهم این مرکز یعنی آموزش، تحقیق و پژوهش  هریک شامل ۳۰ درصد تأثیر و  پارامترهای چشم‌انداز جهانی و درآمد صنعتی، هریک شامل  ۵ درصد تأثیر هستند.

آموزش و تحصیل در آمریکا:

ایالات متحده آمریکا بر اساس معیار جهانی QS بیش از 150 دانشگاه معتبر دارد که در سال 2016 – 2015 دانشجویان بین‌‎الملل نسبت به سال قبل افزایش 7 درصدی داشته‎ اند. این رقم اولین بار به تعداد 1,043,839 دانشجو می‌‎رسد! 

مورد اقبال‌‎ترین مناطقی که دانشجویان بین‌‎الملل برای تحصیل در آمریکا انتخاب می‎کنند: کالیفرنیا، نیویورک و تگزاس هستند که پر اهمیت‎ترین رشته‌‎ها عبارت‎ند از مهندسی، مدیریت کسب‎‌وکار، ریاضیات و علوم کامپیوتر.

شرایط تحصیل در آمریکا و دانشگاه‎‌ها:

نکته قابل توجه در رابطه با دانشگاه‌‎های آمریکا، تنوع زیاد آن‎هاست که برای هر دانشجو، پتانسیل ارائه ویژگی‎‌های متناسبی در طیف گسترده‌‎ای را داراست. طبق رشته و سطح تحصیلات فرد، نیاز به پذیرش در آزمون‌هایی مثل STA (مرتبط با مقطع لیسانس) و GRE سنجش توانایی‎‌ها و معلومات دانشجو (مربوط به مقاطع فوق  لیسانس و دکتری) است. هم‎چنین با گذراندن کلاس‌‎ها در یک رشته فرعی، دانشجو می‎‌تواند هم‎زمان یک مدرک فرعی در کنار مدرک رشته اصلی خود دریافت کند. برخی دانشجویان، رشته‌‎های  فرعی را در حوزه علایق‎شان انتخاب می‎‌کنند و این امکان برای آن‎ها وجود دارد که هیچ ربطی به رشته اصلی آن‎ها نداشته باشد. 

رتبه‌های داخلی و جهانی بهترین دانشگاه‌‎های آمریکا : 

(براساس QS جهانی)

• رتبه ۱ آمریکا        رتبه ۱ جهانی                    MIT
• رتبه ۲ آمریکا        رتبه ۲ جهانی                    Stanford University
• رتبه ۳ آمریکا        رتبه ۳ جهانی                    Harvard University
• رتبه ۴ آمریکا        رتبه ۴ جهانی                    Caltech
• رتبه ۵ آمریکا        رتبه ۹ جهانی                    University of Chicago
• رتبه ۶ آمریکا        رتبه ۱۳ جهانی                  Princston University

2- کانادا:

تمرکز اصلی ایرانیان کانادا را می‌‎توان به ترتیب در جنوب انتاریو، بریتیش کلمبیا، کبک و آلبرتا یافت. در سال 2001 نسبت ایرانیان در این مناطق به ترتیب 58%، 25%، 11%، 4% بوده و فقط 2% از ایرانیان در سایر مناطق کانادا ساکن بوده‌‎اند.

شمار ایرانیان موفق کانادا قابل توجه و رو به رشد‎ند و بسیاری از  کارآفرینان و اهالی رسانه، فرهنگ، ادبیات و هنر در این کشور زندگی می‌کنند.

اقتصاد کانادا:

کانادا کشوری ثروتمند و عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و همچنین گروه 7 کشور صنعتی است. اقتصادی قوی و مبتنی بر بازار آزاد دارد. از تولیدات کانادا می‌توان به مواد غذایی، تولید فلزات، اورانیوم، چوب، کاغذ، ، صنایع شیمیایی و نفت اشاره کرد. 

دستمزد ساعتی در کانادا

نمودار (7) میزان دستمزد ساعتی بر حسب دلار کانادا را در این کشور  طی یک دهه نشان می‌‎دهد:

نمودار 7  (میزان دستمزد ساعتی بر حسب دلار کانادا)

نکته حائذ اهمیت در نمودار بالا افزایش دستمزد ساعتی از 27.53 دلار کانادا در آپریل 2021 به  27.63 دلار در می همین سال است. 

طی نمودار بعدی (8) به نرخ بیکاری طی سال 2012 تا 2020 در این کشور می‎‌پرداریم: 

نمودار 8 (برحسب درصد)

در نمودار (9) به مقایسه فرصت‎‌های شغلی بر حسب هزار نفر طی ده سال می‎‌پردازیم که مشخصا با کاهش از سال 2020، 560215 به 553480 سال 2021 رو‎به ‎رو بوده ‎است: 

نمودار 9   (بر حسب هزار نفر)

شرایط تحصیل در کانادا و دانشگاه‌‎ها:

دانشگاه‌های کانادا تحت اداره حکومت‌های استانی قرار دارند. همین عامل می‌تواند باعث ایجاد تفاوت‌هایی در تحصیل در دانشگاه‌های استان‌های مختلف کانادا شود. از این جهت در این کشور، دانشگاه‌‎ها در دو نوع دولتی و خصوصی اداره می‎‌شوند که دارای تفاوت‎‌هایی در جزئیات هستند.

از بهترین دانشگاه‌‎ها در حوزه مهندسی و تکنولوژی می‎‌توان به دانشگاه تورنتو (22)، مک‎گیل (45)، آلبرتا (107)، مونترال (113) اشاره کرد. و در حوزه هنر، علوم‌‎انسانی، مدیریت و علوم اجتماعی نیز همین دانشگاه‎‌ها با رتبه‎‌های جهانی اندکی متفاوت قابل ذکراند.

3- انگلستان:

کشور انگلستان، سالانه مقصد هزاران مهاجر است که پایتخت آن لندن، از مهم‎ترین مقاصد مهاجرتی است که در بین دانشجویان بین‌‎المللی محبوبیت زیادی دارد. لازم به ذکر است علی‌‎رغم هزینه‎‌های بالا در این کشور، مهاجرت کاری و سرمایه‌‎گذاری با وجود پیچیدگی و رقابت شدید، متقاضیان زیادی دارد. 

اقتصاد انگلستان: 

در نمودار (10) شاهد رشد دستمزد بر حسب درصد طی 5 سال در این کشور هستیم:

نمودار 10 (رشد دستمزد بر حسب درصد)

نرخ بیکاری نیز در نمودار (11) مبین رکود اقتصادی در دوران پاندمی ویروس کووید 19 بر حسب درصد است:

نمودار 11 (بر حسب درصد)

نمودار (12) به مقایسه فرصت‎‌های شغلی به‌ازای هزار نفر از سال 2017 تا 2021 در انگلستان می‎‌پردازد:

 نمودار 12 (به‌ازای هزار نفر) 

شرایط تحصیل در انگلستان و دانشگاه‎‌ها:

دانشگاه‌‎های انگلستان به با کیفیت‎‌ترین دانشگاه‎‌های جهان شهره‌‎اند. همی‎نطور وجود رشته‌‎های متنوع آن را برای دانشجویان بین‎‌الملل بسیار محبوب ساخته به‎‌طوری‎که سالانه 442000 دانشجوی خارجی در این کشور مشغول به تحصیل باشند. 

دانشگاه‌‎های انگلستان در رتبه‎‌بندی کیواس در سال 2021، موفق به کسب 4 مقام برتر در بین 10 دانشگاه برتر جهان شده‌اند؛ آکسفورد (4)، کمبریج( 7)، یوسی ال (8) و امپریال کالج لندن (9).

  شایان توجه است که انگلستان به لحاظ کیفیت آثار پژوهشی رتبه اول را در جهان کسب کرده و از آمریکا پیشی گرفته‌‎است. هم‎چنین این کشور با کسب رضایت بالای 90% از دانشجویان در طول دوران دانشجویی، دارای بیشترین امتیاز رضایت‌‎مندی از سوی دانشجویان خارجی در میان دانشگاه‌‎های انگلیسی زبان است.

4- امارات متحده عربی (دوبی):

17% از جمعیت امارات، ایرانی‌‎الاصل هستند. عمده ایرانیان حدود یک قرن پیش از استان‎‌های جنوبی ایران مثل فارس، هرمزگان و بوشهر به دلیل از رونق افتادن بزرگ‎ترین مرکز بازرگانی آن دوره در خلیج فارس یعنی بندر لنگه به این کشور مهارجرت کرده‎‌اند.

اقتصاد امارات متحده عربی:

اقتصاد امارات متحده عربی اکرچه در سال‌های اخیر بیشتر به سمت گردشگری و ئذیرایی از توریست‌های دنیا گرایش پیدا کرده است اما همچنان یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت در خاورمیانه است  اقتصاد این کشور به نفت و گاز طبیعی اتکای فراوانی دارد.

در نمودار (13)  نرخ بیکاری برحسب درصد طی یک‌‎دهه را می‌‎بینیم که شاهد افزایش آن به 5% در سال 2020 از 2.64% در 2019 هستیم :

نمودار 13 (برحسب درصد)

شرایط تحصیل در امارات و دانشگاه‌‎‎ها: 

‎‎ به نوشته الشرق‎الاوسط، حدود 10000ایرانی در مدارس و دانشگاه‌‎های امارات تحصیل می‎‌کنند. دانشگاه‌‎های این کشور، شعبی از معتبرترین دانشگاه‎‌های سراسر جهان‌ ‎هستند. از جمله این دانشگاه‌‎ها می‌توان به دانشگاه آمریکایی شارجه، دال هوزی، سیتی امارات، عجمان، هوانوردی امارات و... نام برد. 

5- آلمان:

آلمان، قطب صنعتی و اقتصادی اروپا و یکی از مهم‎ترین قدرت‎‌های جهانی با پتانسیل‌‎های بی‌‎نظیری برای رشد و شکوفایی است.

هزینه پایین زندگی، امنیت اجتماعی و خدمات متفاوت دولتی از جمله دلیل‎‌های اصلی مهاجران برای انتخاب این کشور است. 

اقتصاد آلمان:

نمودار (14) نشان‎گر نوسان دستمزد ماهانه بر حسب یورو از سال 2012 تا 2020 در آلمان است  که به سادگی می‎‌توان دریافت، این نرخ اواخر 2020 از  4033  یورو در ماه به میزان  4010  یورو در ماه اوایل 2021 رسیده است.

دستمزد ماهانه در آلمان

نمودار 14 (دستمزد ماهانه بر حسب یورو)

نمودار (15) نیز به بررسی تجمع افراد بیکار به‌ازای هر هزار نفر طی 10 سال در این کشور می‌‎پردازد:

نمودار 15  (به‌ازای هر هزار نفر)

در نمودار بعد (16)، نگاهی به نوسانات فرصت‎‌های شغلی به‌ازای هر هزار نفر طی 10 سال در این کشور خواهیم داشت:

نمودار 16 (به‌ازای هر هزار نفر)

شرایط تحصیل در آلمان و دانشگاه‌‎ها:

دانشگاه‌‎های آلمان من جمله بهترین دانشگاه‎‌های دنیا هستند و تحصیل در اکثر دانشگاه‎‌های دولتی آلمان نیز با شهری‌ه‎ای رایگان همراه است و دانشجویان فقط ملزم به پرداخت هزینه‌‎های خدماتی هر ترم هستند.

در مجموع 48 دانشگاه در آلمان جز بهترین‌‎های جهان شمرده می‌‎شوند که از جمله می‌‎توان به مونیخ (با رتبه 96  جهانی)، ماکسیمیلیام مونیخ (98)، هایدلبرگ (99)، کارلسروهه(151)، هامبورگ (157)، آزاد برلین (195) اشاره کرد. 

کار دانشجویی در آلمان گزینه بسیار جذابی برای دانشجویان است چرا که این کشور در زمینه‎‌های اتوماسیون و مهندسی مبدع است که پیدا کردن کار دانشجویی در هر منطقه را متفاوت می‎‌کند. دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و اروپا (EEA) و دانشجویان لیختن‎اشتاین، سوئیس، نروژ از حقوق مساوی مثل دانشجویان آلمانی و دسترسی آزاد به بازار کار آلمان برخوردارند. 

اما دانشجویان غیر اتحادیه اروپا، مجاز به کار به صورت خوداشتغالی یا آزاد نیستند.